Łódzki tunel średnicowy. Budynki w najgorszym stanie jednak do zburzenia?

– Ja sugerowałam od początku, że najlepiej byłoby, żeby budynki o najtrudniejszej strukturze, jeśli chodzi o jakość tych budynków, zwyczajnie nad tym tunelem zostały wyburzone. Wtedy myślę, że mielibyśmy już dawno zakończony proces budowy. Koszty by były zdecydowanie mniejsze – tak pod koniec stycznia tego roku mówiła prezydent Łodzi Hanna Zdanowska. 

Żadną tajemnicą nie był bowiem fakt, że po przejściu przez południową ścianę przystanku Łódź Polesie i w drodze przez przystanek Łódź Śródmieście do stacji Łódź Fabryczna na powierzchni znajdą się budynki, w większości zamieszkałe. Niektóre w złym stanie technicznym lub w gorszym niż przypuszczano, co uwidoczniła katastrofa budowlana z września 2024 roku.

Na początku trzeba jednak cofnąć się nieco w czasie. Pod koniec września 2022 roku dowiedzieliśmy się, że na trasie maszyny TBM jest 198 budynków, z czego 25 [potem ta liczba wzrosła do 30] wskazano jako te do rozbiórki.

Ani inwestor – spółka PKP Polskie Linie Kolejowe, ani wykonawca – Przedsiębiorstwo Budowy Dróg i Mostów z Mińska Mazowieckiego, ani miasto nie zdecydowali się podać do publicznej wiadomości listy budynków. Potęgowało to niepewność pośród łodzian. Wiadomo było jedynie, że zdecydowana większość to własność prywatna lub wspólnot mieszkaniowych, a tylko dwa budynki znajdowały się w zasobach miasta.

Fot. Daniel Siwak | Przez ulicę Gdańską będzie biegł fragment tunelu w stronę Łodzi Śródmieścia

W czasie posiedzeń Łódzkiego Zespołu Parlamentarnego, który na tamten czas był jednym z głównych źródeł wiedzy o budowie tunelu średnicowego, często padały pytania o ludzi. Zadawali je posłanki i posłowie w trosce o mieszkańców, którzy żyli w części z tych budynków. Ewentualne burzenie i przeprowadzki byłyby ogromnym kosztem społecznym tej inwestycji.

Na posiedzeniu ŁZP w połowie grudnia 2022 roku dowiedzieliśmy się, że wykonawca tunelu średnicowego w Łodzi zmienia taktykę. Zamiast wyburzać zagrożone budynki, będzie je wzmacniał. W kolejnych miesiącach rozpoczęła się budowa głębokich na kilka metrów szachtów technicznych, przez które za pomocą specjalnych maszyn wtłaczana była mieszanka betonu wzmacniająca budynki.

Dużo, jak już wiemy, zmieniła katastrofa budowlana z września 2024 roku. 6 i 7 września zawaliła się część oficyny przy al. 1 Maja 23, a 10 listopada tego samego roku frontowa kamienica przy al. 1 Maja 21 miała zacząć osiadać. Poniekąd wówczas powróciło też pytanie, czy nie należałoby wrócić do pierwotnych planów wyburzenia budynków w najgorszym stanie.

PBDIM: wróciliśmy do punktu wyjścia

Na początek pytamy wykonawcę, który jest najbliżej tego, co dzieje się na placu budowy tunelu średnicowego w Łodzi. Dyrektor Przedsiębiorstwa Budowy Dróg i Mostów z Mińska Mazowieckiego Mariusz Serżysko przypomina, że trzy lata temu – na szczeblu ministerialnym – podjęto decyzje o konieczności pozostawienia maksymalnej liczby obiektów na trasie tunelu.

Wówczas ministrem infrastruktury w rządzie PiS był Andrzej Adamczyk, a wiceministrem odpowiedzialnym za kolej – Andrzej Bittel. Teraz, w rządzie koalicyjnym (KO-Lewica-Trzecia Droga), szefem resortu jest Dariusz Klimczak, a kwestie kolejowe podlegają wiceministrowi Piotrowi Malepszakowi.

Potem pada stwierdzenie, że wiele zmieniło się po sytuacji z al. 1 Maja, co zresztą już podkreślaliśmy. – Po powtórnym przeglądzie wykonanym na życzenie sztabu kryzysowego i inwestora, a decyzje te zapadły po katastrofie budowlanej we wrześniu ubiegłego roku, na przełomie 2024 i 2025 roku została przekazana zamawiającemu lista obiektów wymagających ingerencji w konstrukcje celem wzmocnienia i przygotowania np. ław fundamentowych pod iniekcje kompensacyjne – tłumaczy “Rynkowi Kolejowemu” szef PBDiM.

Mariusz Serżysko mówi, że PKP PLK przekazano także listę obiektów klasyfikujących się do wyłączenia z użytkowania. – Nasze wskazania są podobne, jak te w 2020 roku, Oznacza to, że niejako wróciliśmy do punktu wyjścia, czyli do sytuacji, gdy konieczne jest podjęcie trudnych, ale jednoznacznych decyzji przez inwestora – wskazuje.

PKP PLK: Jesteśmy gotowi na wyburzenia

Na początku rozmowy z Marcinem Mochockim z PKP Polskich Linii Kolejowych usłyszeliśmy deklarację, że celem spółki jako inwestora jest to, żeby tunel średnicowy został wybudowany jak najszybciej. – Jest on po prostu potrzebny dla aglomeracji łódzkiej i dla transportu kolejowego w całym kraju – zaznacza stanowczo członek zarządu PKP PLK i dyrektor ds. realizacji inwestycji.

PKP PLK w ostatnim czasie oczekiwały na dostarczenie przez PBDiM niezbędnej dokumentacji, która pozwoli na wznowienie prac budowlanych. To w niej miałyby być również propozycje modyfikacji prowadzenia prac. Chodzi o kolejne pogłębione analizy geotechniczne oraz zaktualizowane ekspertyzy budynków na trasie tunelu.

– Jeśli rekomendacja wszystkich partnerów projektu będzie taka, mówię tutaj też oczywiście o mieście, żeby część nieruchomości poddać wyburzeniom, to my jako inwestor jesteśmy na to jak najbardziej gotowi – tłumaczy Mochocki. – Bardzo ważne jest jednak to, żeby taki proces przejęcia i wyburzenia nieruchomości odbył się w ramach decyzji administracyjnych i prawa. Obecne przepisy nie wskazują wprost na okoliczności, które pozwalają na wywłaszczenie budynków nad trasą tunelu – dodaje.

Ustalenia trwają. TBM Katarzyna może ruszyć w maju

Do tej pory z powierzchni ziemi zniknęły dwa budynki: przy ul. Mielczarskiego 25 (na potrzeby własnej inwestycji wyburzyło go miasto) oraz przy al. 1 Maja 16 (tutaj pustostan również wyburzył UMŁ).

Ponieważ z Marcinem Mochockim z PKP PLK rozmawialiśmy wcześniej niż z Mariuszem Serżysko z PBDiM, dziś wiadomo, że nie padły jeszcze wiążące ustalenia dotyczące ewentualnych kolejnych wyburzeń. Wiadomo jednak, że według najnowszych planów tarcza TBM Katarzyna ma wznowić pracę w maju, a na trasie jej oddziaływania znajdzie się w najbliższym czasie: podstawówka przy ul. Więckowskiego 35, siedziba Łódzkiego Kuratorium Oświaty przy ul. Więckowskiego 33, siedziba Muzeum Sztuki przy ul. Więckowskiego 36 oraz zamieszkana kamienica przy ul. Więckowskiego 38.